آیا در دفینه یابی خوب هستید؟ اینجا سریع امتحان برای یافتن

اشیاء قدیمی از برنج، مس و قلع نیز جمع آوری شده است. آثار بهدست آمده شامل ابزار مفتولی نوک گرد و نوک پهن و سلاحهای آهنی و مفرغی همچون تبر، سر پیکان و سایر اشیاء همچون سکه، آینههای گرد و دسته دار، مهره، زنگوله، میخ در و … درمورد وجود مسجد در شهر تاریخی اسفراین برای اولین بار حمدالله مستوفی درکتاب «نزهة القلوب» به مسجدی در شهر اسفراین اشاره میکند که در آن کاسه بزرگی است از روی دورش دوازده گز خیاطی است (هرگز برابر با ۱۰۴ سانتیمتر است) و از آن بزرگتر کاسه پیش از این کسی نساختهاست. دردوره قاجار فریزر سیاح انگلیسی در سال ۱۸۲۱ و۱۸۲۲ که از اسفراین عبور کردهاست درسفرنامه خود اشاره به اسفراین میکند و از شهر قدیمی اسفراین نام میبرد که در آن دومناره و خرابه هنوز باقی است. اطلاع جامع از حصار و شارستان شهر اسفراین در قرون اولیه اسلامی وجود ندارد و دلیل آن این است که در قرون اولیه اسلامی به جای حصار و شارستان از عنوان شهر اسفراین یاد میشدهاست، ولی دردوره سلجوقی از قلعه شهر یادشدهاست.

پس از این به تدریج با ارائه گزارش گمانهزنی و چاپ مقالاتی دربارهٔ تاریخ باستانشناسانهٔ این شهر کهن، توجهات به سوی این مجموعه جلب شد و در سال ۱۳۸۸ مجموعه شهر بلقیس به عنوان پایگاه میراث فرهنگی مصوب شد و فصل دوم کاوش و گمانهزنیهای باستانی نیز در همین سال با دست یافتن به این نتیجه که سازه بزرگ خشتی شهر کهن اسفراین یا ارگ متعلق به پیش از حمله مغول و شاید قرون ششم و هفتم هـ. از هزارهٔ دهم تا هفتم پیش از میلاد، نخستین جوامع کشاورزی، در منطقهٔ زاگرس در غرب ایران، از جمله چغاگلان، چغابنوت و چغامیش به شکوفایی رسیدند. در بخش شمالی منازل مسکونی بقایای از یک سیستم آبرسانی شامل مسیر آب (تنبوشهای)، حوض انبار و برکه میباشد که درگاهیهای اصلی منازل مسکونی به این فضا منتهی میشود. ق است که در دورههای بعد در داخل این فضا تغییرات اساسی صورت گرفته و تمام فضا با خشت و چینه تغییر کاربری پیدا کردهاست و در ضلع شرقی آن پس از تغییر کاربری فضا یک سیستم آبرسانی ایجاد شدهاست. با توجه به شواهد ارگ بلقیس برخلاف برخی قلعهها بر روی سطح هموار دشت ایجاد شده و در اطراف آن خندقی را ایجاد کردهاند. ابو مسلم خان با جمعی از غازیان استاجلو اکراد وغیره که در آن قلعه جمع آمده بودند به حفظ و حراست قلعه و استحکام برج و باره پرداخته در لوازم قلعه داری میکوشیدند و عبدالمومن خان در تسخیر حصار اسفراین سعی بسیار نمود توپها نصب کرد و تا چهارماه مدت محاصره امتداد یافته چند مرتبه یورش عظیم واقع شد …

مدت یک سال و یک ماه حکومت کرد؛ و نصرالله باشتینی در اسفراین بدو یاغی شد و او با پنج هزار مرد به در قلعه اسفراین آمد و مدت یک سال حصار را دربندان کرد… فصل هشتم کاوش شهر تاریخی بلقیس اسفراین از اوایل اردیبهشت ماه تا اواسط تیرماه سال ۱۳۹۶ به مجوز شماره ۹۰/۰۰۱/۹۶۲۱۴۱ مورخه ۲۷/۰۱/۱۳۹۶ پژوهشگاه میراث فرهنگی به همت پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی بلقیس اسفراین به سرپرستی احمد نیک گفتار به مدت ۷۵ روز در دو بخش، داخل ارگ و شارستان که در داخل ارگ با هدف شناخت و آگاهی از ساختار معماری داخلی ارگ و فضاهای موجود درآن، ایجاد فضای سایت موزه برای بازدید کنندگان و همچنین فراهم کردن بستری برای حفاظت و مرمت اضطراری و تکمیلی در داخل ارگ و درمحدوده شارستان با تأکید بر تپه منار باهدف مشخص کردن کاربری و تکمیل ساختار مسجد- مدرسه که بخشهای از آن در فصول گذشته با کاوشهای باستان شناختی نمایان شده بود در چارچوب ۴ترانشه و دو کارگاه پیگردی و خواناسازی در ابعاد مختلف به انجام رسید. توسعه دامنه شناخت و آگاهی از ساختار داخلی ارگ باهدف آمادهسازی زیرساختها برای مرمت اضطراری و تکمیلی در داخل ارگ در چارچوب دو ترانشه در ابعاد مختلف به انجام رسید.

اما هنوز تپه خاک هایی در آن مشاهده می شد ،که درآنها تعداد زیادی سکه واشیائ دیگر یافت شده بود ( ییت ،1365 :354) . اما در پشت دیواره این بن بست اتاقی قرار دارد . مصالح اصلی به کار رفته در ساخت قلعه گل/چینه است که در بخشهای مختلف از خشت، آجر و چوب برای استحکام بیشتر استفاده شده است. قنات وظیفه انتقال آب از دامنه کوهها تا محل استفاده کشاورزی و آشامیدنی را بر عهده دارد. » (منشی ،۱۳۷۷، جلد دوم :۶۹۶-۶۹۴) این بخش (شارستان) امروزه در شمال شرق ارگ قرار دارد که توسط کشاورزان به علت کشاورزی کاملاً مسطح شده و تنها در برخی از نقاط برج و بارو شارستان مشهود است. »( منشي ،1377 ، جلد دوم :696-694) این بخش(شارستان) امروزه درشمال شرق ارگ قرار دارد که توسط کشاورزان به علت کشاورزی کاملاً مسطح شده و تنها در برخی از نقاط برج و بارو شارستان مشهود است .